In 2020 deden tot 195 000 mensen maandelijks een beroep op de Voedselbanken

In een notendop

• Afhankelijk van de maand deden in 2020 tussen de 175 000 en 195 000 mensen een beroep op voedselhulp via de aangesloten verenigingen bij de Voedselbanken. Dit is een significante stijging ten opzichte van de vorige jaren.
• De effecten van de gezondheidscrisis op het aantal begunstigden zijn duidelijk en verklaren deze drastische stijging.
• In totaal werd 20 967 ton voedsel verdeeld, 24% meer dan in 2019. Voor het eerst moest de Belgische Federatie van Voedselbanken aanzienlijke hoeveelheden voedsel aankopen om aan de toegenomen behoefte te voldoen.
• Het jaar 2020 werd gekenmerkt door een grote golf van solidariteit dankzij de mobilisatie van vele vrijwilligers en de financiële steun ontvangen van de federale overheid, bankinstellingen, particulieren en bedrijven. Voor 2021 wordt erop gerekend dat de partners en het grote publiek hun onontbeerlijke financiële ondersteuning verderzetten, dit om aan de verwachte toenemende vraag te kunnen blijven voldoen.

42 miljoen maaltijden verdeeld, een stijging van 24%

In 2020 wendde een record aantal begunstigden zich tot de Voedselbanken. Gemiddeld werden per maand 175 402 personen geholpen via de aangesloten verenigingen (+ 6% t.o.v. 2019). Daarnaast werden, vooral in de zomerperiode, ook heel wat niet aangesloten OCMW’s bevoorraad. Hierdoor werden in de zomermaanden extreme pieken bereikt. Geschat wordt dat toen zo’n 195 000 personen per maand geholpen werden (+ 15% t.o.v. 2019) . De hoogste stijging deed zich voor in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met een toename op jaarbasis van ruim 16,5%.

Door het jaar heen is een duidelijke evolutie te merken in het aantal begunstigden. Vanaf april is er een forse stijging merkbaar die afneemt na de zomer, maar vanaf november terug stijgt.

Jef Mottar, afgevaardigd bestuurder van de Belgische Federatie van Voedselbanken: “Deze ongekende cijfers weerspiegelen de economische impact van de gezondheidscrisis op een deel van de Belgische bevolking, dat nu in grote onzekerheid is gestort. Als gevolg hiervan hebbben we ook nieuwe profielen van begunstigden zien opduiken, zoals laaggeschoolden met een precair arbeidsstatuut en jobstudenten, die niet konden genieten van de steunmaatregelen van de overheid. De situatie was dusdanig ernstig dat we, tegen onze normale werking in, belangrijke hoeveelheden voedsel hebben moeten aankopen om voedseltekorten te voorkomen.”

In 2020 werd 20 967 ton voedsel verdeeld, 24% meer dan vorig jaar.

“Met de steun van de 9 regionale Voedselbanken konden we, via ons netwerk van 631 lokale organisaties, deze voedingsmiddelen bezorgen aan onze klanten. Een indrukwekkend cijfer als je weet dat dit goed is voor 42 miljoen maaltijden”, voegt Jef Mottar toe.

De sterke toename van het volume werd veroorzaakt door:

1. grotere hoeveelheden producten ontvangen via het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) (2 125 ton)
2. aankoop van voedsel (792 ton)
3. meer goederen geschonken door de voedingsindustrie en de grootdistributie (1 084 ton)

12 653 ton of 57,5% van de totaal verdeelde hoeveelheid goederen waren gerecupereerde onverkochte voedingswaren die zo gevalorizeerd werden en bijgedragen hebben tot het verminderen van voedselverliezen.

2020, symbool van solidariteit

De Belgische Voedselbanken en hun aangesloten verenigingen werden in 2020 geconfronteerd met nooit geziene uitdagingen. Ze hebben echter blijk gegeven van een grote slagkracht. Duizenden enthousiaste vrijwilligers werden hierbij geholpen door een overweldigende steun vanuit vele geledingen van de samenleving.

Naast extra schenkingen van goederen door voedingsbedrijven, grootwarenhuizen, veilingen … werd eveneens aanzienlijke financiële ondersteuning ontvangen van de federale overheid, burgers, bankinstellingen en bedrijven. Hierdoor konden extra hoeveelheden voedsel en hygiëneproducten worden aangekocht om aan de toegenomen behoeften te kunnen blijven voldoen.

Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, verantwoordelijk voor Personen met een handicap, Armoedebestrijding en Beliris vult aan: “In België spelen de Voedselbanken een belangrijke rol op het vlak van voedselhulp. Geconfronteerd met de toename aan vragen om hulp naar aanleiding van de coronacrisis, hebben we een uitzonderlijk extra budget toegewezen om de Voedselbanken te ondersteunen en hen in staat te stellen een zo groot mogelijk aantal begunstigden te helpen. We zijn ons er ten zeerste van bewust dat de situatie nog kritischer kan worden. Daarom verbindt de federale regering er zich toe om de komende maanden een federaal plan voor armoedebestrijding met concrete maatregelen en acties voor te stellen.”

Piet Vanthemsche, voorzitter van de Belgische Federatie van Voedselbanken, concludeert: “Ondanks de urgentie van de gezondheidscrisis is de distributie van voedsel gewaarborgd in overeenstemming met de gezondheidsmaatregelen. Dit alles was mogelijk dankzij de mobilisatie van vele vrijwilligers, de uitzonderlijke aankoop van voedingsproducten, de structurele leveringen van de FEAD en de programma’s die door lokale organisaties zijn opgezet. We zijn erg dankbaar en trots op deze ongelooflijke mobilisatie in België. Het is echter duidelijk dat de inspanningen moeten worden gehandhaafd. De gevolgen van de crisis zullen immers de komende maanden duidelijk voelbaar blijven.”

Voedselbanken, ook in 2021 van cruciaal belang

Hoe groot wordt de toestroom van nieuwe klanten? Zal het lukken om voldoende voedsel in te zamelen en te verdelen? Voor 2021 zijn de uitdagingen groter dan ooit.

Door de hervorming van het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) dreigt er minder budget ter beschikking te zijn voor de aankoop van voedsel, hetgeen een aanzienlijke impact zou hebben op de kwantiteit en kwaliteit van het gedistribueerde voedsel.

Bovendien stelt de Belgische Federatie van Voedselbanken vast dat de beschikbare voorraden in de laatste maanden van 2020 sterk zijn afgenomen en momenteel de vraag hoger is dan het aanbod. Hierdoor zullen de Voedselbanken terug verplicht worden om voedsel aan te kopen om aan de gestegen vraag te kunnen voldoen, voor zover de nodige financiële middelen aanwezig zullen zijn.

“Het aantal begunstigden zal naar verwachting de komende maanden verder toenemen. Wij roepen de federale en regionale autoriteiten en beleidsmakers dan ook op om hun verantwoordelijkheid te nemen en de Voedselbanken verder financieel te ondersteunen in de strijd tegen de honger in ons land. Ook de steun van particulieren en bedrijven zal meer dan ooit noodzakelijk zijn. Met verenigde krachten moeten we er ook dit jaar samen in slagen de noden te lenigen”, besluit Jef Mottar.