De Voedselbanken meer dan ooit onmisbaar

In een notendop

Meer vraag naar voedselhulp, minder voedseldonaties

Uit de nieuwe jaarcijfers van de Belgische Federatie van Voedselbanken blijkt dat de vraag naar voedselhulp blijft stijgen. Het aantal mensen dat voedselhulp ontving, lag eind 2022 namelijk 18,2% hoger ten opzichte van begin januari 2022. Het is een tendens die de Federatie al geruime tijd vaststelt en die stilaan zeer significante proporties aanneemt.

In 2022 klopten er maandelijks gemiddeld 193.344 mensen aan bij de 676 organisaties die zijn aangesloten bij de Belgische Voedselbanken. De ongeziene toename ten overstaan van 2021 werd in de hand gewerkt door de sterke stijgingen van de energie- en voedselprijzen en de geopolitieke situatie.

Door de stijgende kosten en meer op vraag gestuurde productiemethoden, daalden de voedselschenkingen afkomstig van de voedingsindustrie. In 2022 ontvingen de Voedselbanken 424 ton minder voedseloverschotten van de voedingsindustrie - een daling met 8,5 % ten opzichte van 2021 en 18,5 % ten opzichte van 2020. Mede hierdoor daalde de gemiddelde hoeveelheid verdeeld voedsel van 125,4 kg per hoofd in 2021 tot 109,9 kg in 2022. De Voedselbanken zagen zich dan ook genoodzaakt om zelf levensmiddelen aan te kopen met financiële giften die ze ontvingen, zowel van de federale overheid als van particulieren.

“We merken een spectaculaire stijging in de vraag naar voedselhulp, maar wat de situatie vooral alarmerend maakt, is dat we het totaal volume aan voedseldonaties niet in dezelfde mate zagen volgen. Het totaal verdeelde volume verdeeld in 2022 bedroeg 23.036 ton, wat nauwelijks 3% procent hoger is dan in 2021. Hierdoor wordt het moeilijk voldoende hulp te kunnen bieden aan iedereen die er nood aan heeft. De Voedselbanken zien zich verplicht steeds meer voedsel zelf aan te kopen. We willen daarom zowel de federale en regionale overheden, evenals bedrijven en particulieren oproepen om de Voedselbanken meer structureel financieel te steunen. Zo kunnen we de mensen in nood blijven helpen in deze zeer moeilijke tijden.”, aldus Jef Mottar, gedelegeerd bestuurdervan de Belgische Federatie van Voedselbanken.

Minder Europese steun maakt het nóg moeilijker

Vanaf 2024 zullen de Europese middelen voor voedselhulp met ongeveer 1/3^e afnemen. Voor de Voedselbanken betekent dit op jaarbasis een vermindering van het volume goederen met ongeveer 2.900 ton ten opzichte van 2022. ​

“Dit verlies van 2.900 ton of nagenoeg 12,5% van het totaal verdeelde volume in 2022 komt boven op de verwachte verdere afname van de schenkingen uit de voedingsindustrie en zal zich sterk laten voelen. Wij roepen de federale en regionale overheden dan ook op om de budgetten voor voedselhulp in het kader van het Europees Sociaal Fonds (ESF+) te verhogen. Bijkomende fiscale stimuli voor voedselschenkingen in het kader van voedselhulp kunnen eveneens bijdragen tot een oplossing. In elk geval zal extra financiële steun van de bevoegde overheden de komende jaren onontbeerlijk zijn” verduidelijkt Piet Vanthemsche, Voorzitter van de Belgische Federatie van Voedselbanken.

Er bestaat geen twijfel dat de stijgende inflatie en de hoge energieprijzen een aanzienlijke impact hadden en nog steeds hebben op de levensstandaard van de bevolking. Dat bevestigt een studie van de Belgische Federatie van Voedselbanken in samenwerking met het marktonderzoeksbureau Dedicated¹ uit augustus 2022.

Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de respondenten slechts over beperkte spaarbuffers beschikt en het later in de maand moeilijk heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Het gevolg is dat zij zich moeilijk kunnen voorzien in hun basisbehoeften zoals voedsel, kleding, verwarming en gezondheidszorg. Bijna alle respondenten waren het eens over de oorzaak van deze situatie: de stijgende kosten van levensonderhoud.

Op basis van deze cijfers kan men zich de komende periode verwachten aan een stijgende nood aan voedselhulp, wat de maatschappelijke rol van de Voedselbanken nog zal versterken.

Voedselbanken bieden een grote maatschappelijke meerwaarde: 1 euro doneren levert maatschappelijk een veelvoud op

De Social Return on investment (SROI) geeft het maatschappelijke rendement weer van een project. Naast het economisch en milieu welzijn wil de Belgische Federatie van Voedselbanken met haar initiatieven ook het sociaal welzijn in onze samenleving verbeteren, met de steun van duizenden vrijwilligers op nationaal, regionaal en lokaal niveau.

Met behulp van de Social Value Engine, ontworpen door Social Value UK, kon de VIVES Hogeschool een geldwaarde berekenen om de maatschappelijke impact van de werking van de Voedselbanken te meten.

Voor 2022 werd de maatschappelijke meerwaarde van de Voedselbanken berekend op 338,2 miljoen euro. Elke geïnvesteerde euro in de Voedselbanken leverde een meerwaarde op van 7,92 euro.

“De Voedselbanken en hun aangesloten organisaties hebben een belangrijke maatschappelijke impact en maken voor veel mensen het verschil tussen leven of overleven. De voedselhulp die we aan gezinnen geven gaat verder dan het stillen van de honger alleen. Het geeft hen de kans om verder te kijken dan de lege boodschappenmand of de lege brooddoos en te focussen op andere belangrijke aspecten in hun leven, zoals school, werk en gezondheid. Veel sociale problemen starten namelijk bij een gebrek aan kwalitatieve voeding. Per gedoneerde euro zorgen de Voedselbanken voor een veelvoud aan maatschappelijke meerwaarde”, aldus Jef Mottar, gedelegeerd bestuurder Belgische Federatie van Voedselbanken.

Voor meer informatie: bezoek onze vernieuwde website https://www.foodbanks.be

¹ Onderzoek onder 1007 Belgen uitgevoerd door marktonderzoeksbureau Dedicated in samenwerking met de Belgische Federatie van Voedselbanken in augustus 2022.